رای شماره 643 هیات عمومی دیوان عدالت اداری با موضوع ابطال تبصره جزء 1 بند (د)ردیف 8

رأی شماره 643 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری با موضوع ابطال تبصره جزء 1 بند «د» ردیف 8 دستورالعمل پرداخت شهریه دانشجویان شاهد ایثارگر

شماره هـ/90/861 

تاریخ دادنامه : 18/9/1392       شماره دادنامه: 643      کلاسه پرونده : 90/861

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی : آقای محمدرضا مرندی

موضوع شکایت و خواسته : ابطال تبصره جزء 1 بند «د» ردیف 8 از دستورالعمل پرداخت شهریه دانشجویان شاهد و ایثارگر ابلاغ شده به شماره 1316/3/520 ـ 25/7/1390 معاون فرهنگی و امور اجتماعی سازمان بنیاد شهید و امور ایثارگران

گردش کار : آقای محمدرضا مرندی به  موجب دادخواستی جداگانه، ابطال و حذف تبصره جزء 1 بند «د» ردیف 8 دستورالعمل مذکور را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته خویش اعلام کرده است که:

« این جانب محمدرضا مرندی به شماره پرونده 9782/59/1/ش ـ در بنیاد شهید و امور ایثارگران، دانشجوی دکتری تخصصی حقوق بین‌الملل عمومی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بین‌المللی قشم که از طریق آزمون سراسری دانشگاه آزاد اسلامی سال 1390 پذیرفته شده و در حال تحصیل می‌باشم. با عنایت به این که طبق بند 113 قانون بودجه کل کشور سال 1390 مشمولان بند (ک) ماده (20) قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه کشور، تحصیل ایثارگران و فرزندان شاهد در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی و مؤسسات پژوهشی دولتی رایگان است و هزینه‌های مربوط به مراکز آموزشی و پژوهشی غیردولتی از طریق دستگاههای ذی‌ربط اعم از بنیاد شهید و امور ایثارگران و ... در ابتدای هر نیم سال تحصیلی پرداخت می‌شود، علی رغم قانون مذکور بنیاد شهید و امور ایثارگران با صدور دستورالعمل شماره 1316/3/520 ـ 25/7/1390 معاون فرهنگی و امور اجتماعی در خصوص ضوابط و نحوه پرداخت شهریه و کمک هزینه تحصیلی در تبصره ماده 1 بند «د» دستورالعمل مذکور میزان پرداخت شهریه دانشجویان شاغل به تحصیل در دانشگاههای بین‌المللی قشم و کیش و ... را حداکثر معادل سقف ریالی همان رشته در دانشگاه آزاد اسلامی کرده است، در حالی که میزان شهریه در این دانشگاهها بیشتر از دانشگاه آزاد است و تبصره مذکور مخالف صریح و مغایر با ماده 113 قانون بودجه کل کشور است و در اجرای قانون مذکور ایجاد تنگنا و ضیق می‌نماید. فلذا از دیوان تقاضای ابطال و دستور حذف تبصره ماده 1 بند «د» دستورالعمل شماره 1316/3/520ـ 25/7/1390 معاون فرهنگی و امور اجتماعی بنیاد شهید و امور ایثارگران و الزام بنیاد شهید و امور ایثارگران به اجرای ماده 113 قانون بودجه کل کشور سال 1390 و الزام به پرداخت (صددرصد) تمامی شهریه دانشجویان شاهد و ایثارگر شاغل به تحصیل در دانشگاههای بین‌المللی قشم وکیش و ... مطابق قانون مذکور را می‌نمایم. »

متن دستورالعمل مورد اعتراض شاکی به قرار زیر است:

دـ سایر خدمات قابل ارائه به مشمولان بند «ک» ماده 20 و بند 113 قانون بودجه کل کشور

1ـ کمک شهریه تحصیلی دانشگاههای بین‌المللی قشم و کیش، چاه بهار و ...

شهریه تحصیلی دانشجویان واجد شرایط شاغل به تحصیل دانشگاههای مزبور با رعایت ماده 113 قانون بودجه سال 1390 کل کشور امکان‌پذیر می‌باشد.

تبصره: در صورت مجاز بودن پرداخت شهریه دانشجویان موضوع این بند، میزان شهریه حداکثر معادل سقف ریالی همان شهریه در دانشگاه آزاد اسلامی می‌باشد. »

در پاسخ به شکایت آقای محمدرضا مرندی فرزند شهید گرانقدر عباس مرندی، مدیرکل بنیاد شهید و امور ایثارگران استان اردبیل [تبادل با بنیاد شهید و امور ایثارگران صورت پذیرفته لکن پاسخ را بنیاد شهید و امور ایثارگران استان اردبیل فرستاده است] به موجب لایحه شماره 3180/850/260ـ 10/3/1391 توضیح داده است که:

« در ارتباط با دادخواست خواهان محمدرضا مرندی تحت پوشش این بنیاد مبنی بر الزام بنیاد شهید و امور ایثارگران به ابطال و حذف تبصره ماده 1 بند «د» دستورالعمل شماره 1316/3/520 ـ 25/7/1390 صادر شده از معاون فرهنگی و امور اجتماعی سازمان بنیاد شهید وامور ایثارگران و پرداخت صد در صد شهریه تحصیلی دانشجویی با عنایت به ماده 113 مصوبه مجلس شورای اسلامی 11005/506 ـ 24/2/1390 به استحضار می‌رساند مشارالیه در حال حاضر دانشجوی دکترای تخصصی حقوق بین‌الملل عمومی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بین‌المللی قشم بوده، که به لحاظ شرایط ایثارگری (فرزند شهید) مشمول بند 113 مصوبه مجلس، تحصیل رایگان هستند طبق تبصره ماده 1 بند «د» دستورالعمل بنیاد شهید کمک شهریه تحصیلی دانشگاههای بین‌المللی قشم و کیش و چابهار با رعایت ماده113 قانون بودجه سال1390 کل کشور میزان شهریه پرداختی به ایشان حداکثر معادل سقف ریالی همان رشته در دانشگاه آزاد اسلامی است. لذا با توجه به این که این بنیاد بر اساس دستورالعمل صادر شده از معاونت فرهنگی بنیاد شهید و امور ایثارگران مرکز و در راستای اجرای ماده 113 قانون بودجه سال 1390 کل کشور عمل کرده است و معادل صددرصدر شهریه را پرداخت می‌نماید بنابراین خلاف دستورالعمل یا بخشنامه‌ای از سوی این بنیاد صورت نگرفته است تقاضای رد شکایت شاکی مورد استدعاست. »

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ یاد شده با حضور رؤسا، مستشاران و دادرسـان شعب دیوان تشکـیل شد. پس از بحث و بررسی، با اکثریت آراء به شرح آینده به صدور رأی مبادرت می ‎ کند.

رأی هیأت عمومی

مطابق بند (ک) ماده 20 قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران مصوب سال 1389 مقرر شده است، شهریه دانشجویان جانباز 25% و بالاتر و فرزندان آنها، فرزندان شاهد، آزادگان و فرزندان آنان و دانشجویان تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی از محل اعتبارات ردیف مستقل معاونت [معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور] تأمین شود و به حکم مقرر در بند 113 قانون بودجه سال 1390 کل کشور، تحصیل ایثارگران و مشمولان بند ک ماده 20 قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه و حافظان کل قرآن در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی و مؤسسات پژوهشی اعم از دانشگاهها و مراکز آموزشی و پرورشی دولتی رایگان اعلام شده است و هزینه‌های مربوط به مراکز آموزشی و پژوهشی غیردولتی از طریق دستگاههای ذی‌ربط اعم از بنیاد شهید و امور ایثارگران و سازمان بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی(ره) و سازمان اوقاف و امور خیریه و مبادله موافقت‌نامه با معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور در ابتدای هر نیمسال تحصیلی پرداخت می‌شود. نظر به این که مطابق احکام قانونی مذکور، بنیاد شهید و سایر مراجع مصرح، مکلف به پرداخت هزینه تحصیل مشمولان قانون هستند ولیکن در تبصره ذیل ردیف1 جزء (د) دستورالعمل فعالیت پرداخت شهریه دانشجویان شاهد و ایثارگر ، پرداخت شهریه تحصیل در دانشگاههای بین‌المللی قشم، کیش، چابهار و... به میزان شهریه همان رشته در دانشگاه آزاد اسلامی منوط شده است و در قوانین دلیلی بر این امر مبنی بر تعیین میزان شهریه همان رشته در دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان مبنای پرداخت شهریه مشمولان بند ک ماده 20 قانون برنامه پنج ساله توسعه جمهوری اسلامی ایران وجود ندارد، بنابراین به لحاظ محدود و منوط شدن احکام مقنن، مقرره مورد اعتراض به شرح فوق‌الذکر مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392، ابطال می‌شود.

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری معاون قضائی دیوان عدالت اداری ـ علی مبشری