کسر مرخصی استحفاقی اعضای جهاد دانشگاهی غیرقانونی است

هیات عمومی دیوان عدالت اداری تبصره 2 ماده 58 آیین‌نامه استخدامی جهاد دانشگاهی مبنی بر جواز کسر 15 روز از مرخصی استحقاقی سالانه اعضای این نهاد را غیرقانونی دانست.

 در گردش کار این پرونده آمده است که شاکی به موجب دادخواستی ابطال تبصره 2 ماده 58 آیین‌نامه استخدامی جهاد دانشگاهی و الزام جهاد دانشگاهی به برگشت مرخصی‌های کسر شده در ایام کاری بعد از تعطیلات‌ نوروزی در طی 22 سال را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:

«در خصوص پرونده کلاسه 9009980900015296 موضوع اخطار رفع نقص مورخ 28/ 3/ 1390 به استحضار می‌رساند تبصره 2 ماده 58 قانون مقررات استخدامی جهاد دانشگاهی، مغایر موضوع بند 9 اصل 3 و اصول 19، 22، 28 و 40 قانون اساسی است.

همچنین بر اساس مقررات ماده 47 قانون استخدامی کشوری و مقررات استخدامی برخی از شرکت‌های دولتی و سازمان‌های عمومی و اجرایی کشور، مرخصی سالیانه از مزایای استخدام و از حقوق مسلم مستخدم است و تأیید این امر آراء شماره 76- 15/ 9/ 1367، شماره 144- 28/ 8/ 1374، شماره 59- 23/ 3/ 1377 و شماره 705- 10/ 12/ 1382 هیات عمومی دیوان عدالت اداری است که استفاده از یک ماه مرخصی را حق مسلم و مکتسب مستخدم دانسته است.

لذا الزام و اجبار صاحب حق، فاقد محمل قانونی است و استحقاق ابطال آن را دارد.»

متن تبصره 2 ماده 58 آیین‌نامه استخدامی جهاد دانشگاهی به قرار زیر است:

«تبصره 2- معاون پشتیبانی و امور مجلس و بالاترین مقام مجاز در واحدهای سازمانی (واحدها، پژوهشکده‌ها، سازمان‌ها و مراکز وابسته) می‌توانند با اعلام قبلی یک ماهه، 15 روز از مرخصی استحقاقی سالانه اعضا را حداکثر در سه مقطع زمانی با تعطیل فعالیت تمام یا گروهی از اعضای دفتر مرکزی یا واحدهای سازمانی ذی‌ربط و بدون نیاز به درخواست آنان کسر نمایند. تعطیلات رسمی و اداری در فاصله این گونه مرخصی‌ها جزء مرخصی محسوب نمی‌گردد. مطلع نمودن دفتر مرکزی برای تعطیلی فعالیت‌های گروهی از اعضا و اخذ مجوز رئیس جهاد دانشگاهی برای تعطیلی فعالیت واحد سازمانی ضروری است. »

در پاسخ به شکایت مذکور، مدیرکل دفتر حقوقی و نماینده قضایی معاونت پشتیبانی و امور مجلس جهاد دانشگاهی، به موجب لایحه شماره 7569/90/ص 25/ 5/ 1390 توضیح داده است که:

« با سلام:

محترماً، در رابطه با پرونده کلاسه 9009980900015296 (کلاسه‌دستی152/90/ه.ع) موضوع ابلاغ دادخواست مجدد شاکی و تکلیف با پاسخگویی به دعوا و شکایت اخیرالذکر مطروح در هیات عمومی دیوان عدالت اداری به استحضار می‌رساند:

اولا: شاکی همین موضوع را قبلاً در هیأت عمومی دیوان عدالت اداری مطرح کرده و به شرح کلاسه پرونده 89/374 هیأت عمومی منتهی به دادنامه شماره 434- 20/ 10/ 1389 شده است و طرح مجدد شکایت به همان کیفیت محل تأمل و علی‌الاصول با عدم استماع دعوا مواجه است.

ثانیا: استنباط شاکی از تسری رأی وحدت رویه شماره 705 - 10/ 12/ 1387 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری اجمالاً دایر به ابطال مصوبات صنایع هفتم تیر اصفهان وابسته به سازمان صنایع دفاع در خصوص تعطیل کردن ایام عید نوروز و احتساب آن به عنوان مرخصی استحقاقی کارکنان مربوط به آن سازمان است و نسبت به تبصره 2 ماده 58 مقررات استخدامی جهاد دانشگاهی با توجه به محدودیت اعتبار احکام قضایی به موضوع مطروح در آن صحیح نیست. چون اگر چنین بود دیگر نیازی به طرح موضوع در هیأت عمومی دیوان عدالت اداری احساس نمی‌شد. بلکه همان طور که مصوبه هیأت امنای جهاد دانشگاهی تنها منصرف به واحدهای مربوط به جهاد دانشگاهی و کارکنان مشمول است قطعاً هر تصمیمی هم راجع به ابطال آن از سوی مراجع صالحه اتخاذ شود تأثیر آن مربوط به خود مصوبه و محدوده اجرای آن است. لذا استناد به رأی وحدت رویه شماره 705 حتی به عنوان مورد مشابه هم کارساز نبوده و مؤثر در بطلان مقررات استخدامی جهاد دانشگاهی نخواهد بود.

ثالثا: شاکی ضمن درخواست ابطال تبصره 2 ماده 58 مقررات استخدامی جهاد دانشگاهی و غافل از فقدان اثر قهقرایی حکم ابطال و توجه به محدودیت و تاثیر آن نسبت به آینده درخواست برگشت مرخصی‌های 22 سال گذشته را کرده است که قطعاً هدف او از این کار مطالبه دستمزد خدمت ناکرده خود خواهد بود و ما امید داریم قضات به این جهت نیز عنایت داشته باشند.

رابعا: جهاد دانشگاهی مطابق قانون الحاق جهاد دانشگاهی به فهرست قانون فهرست نهادها و مؤسسات عمومی غیردولتی جزء نهادهای عمومی و انقلابی است و برابر مصوبه 386- 22/ 5/ 1375 شورای عالی انقلاب فرهنگی مؤسسه تحقیقاتی شناخته شده است و به دلالت پژوهشی بودن در قانون بودجه سالانه کشور در ردیف مشمولان بند الف ماده 49 و بند ب ماده 20 قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته است.

ایضاً به اعتبار تعاریف به عمل آمده این نهاد، مطابق ماده 117 قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب 8/ 7/ 1386 و بند الف ماده 49 و بند ب ماده 20 قانون چهارم و پنجم برنامه توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی این نهاد از شمول مقررات دولتی و الزام به تبعیت از قوانین استخدام کشوری و سایر قوانین و مقررات عمومی اداری و مالی و استخدامی کشور معاف شده است.»

به گزارش ایسنا، هیات عمومی دیوان عدالت اداری با حضور رؤسا، مستشاران و دادرسان شعب در این پرونده مبادرت به صدور رای کرده است.

متن رای شماره‌های 431-430 هیات عمومی دیوان عدالت اداری:

«نظر به این که در ماده 56 آیین‌نامه استخدامی جهاد دانشگاهی مقرر شده است که هر یک از اعضای جهاد به ازای یک سال خدمت از 30 روز مرخصی استحقاقی با استفاده از حقوق و مزایای مستمر برخوردار خواهند بود و در ماده 58 آیین‌نامه مذکور استفاده از مرخصی استحقاقی به تقاضای کتبی عضو و کسب موافقت سرپرست مربوط قبل از شروع مرخصی موکول شده است و احکام مذکور با احکام مقنن در قانون استخدام کشوری و سایر مقررات استخدامی مشابهت کامل دارد و هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در آراء شماره 59- 23/ 3/ 1377، 541- 30/ 7/ 1385 مقرراتی که به موجب آنها مرخصی بدون درخواست مستخدم و با تشخیص دستگاه متبوع مستخدم تجویز شده بود را ابطال کرده است و با توجه به این که مطابق بند 9 اصل 3 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، دولت موظف است، امکانات خود را برای رفع تبعیض ناروا و ایجاد امکانات عادلانه برای همه، در تمام زمینه‌های مادی و معنوی ایجاد کند، تبصره 2 ماده 58 آیین‌نامه استخدامی جهاد دانشگاهی به لحاظ مغایرت با بند 9 اصل 3 قانون اساسی و به لحاظ ایجاد تبعیض در برخورداری از مرخصی استحقاقی مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 13 و 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری از تاریخ تصویب ابطال می‌شود و جهت رسیدگی به شکایت موردی شاکی پرونده به شعبه دیوان ارسال می‌شود.»