رای شماره 530-528 مورخ 1399-04-10 هیات عمومی دیوان عدالت اداری

شماره دادنامه: ۵۲۸-۵۲۹-۵۳۰    تاریخ دادنامه : ۱۳۹۹/۴/۱۰

شماره پرونده: ۹۸۰۱۸۷۶، ۹۸۰۱۸۷۱، ۹۸۰۱۸۷۰

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: خانم پروانه نجمدی و آقای محمد بهلول

موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند ۴ از مصوبات صورتجلسه سیصد و شصت و هشتمین جلسه شورای پژوهش دانشگاه پیام نور مورخ ۲۲؍۱۲؍۱۳۹۵ و بخشنامه داخلی شماره ۹۸۸؍۷؍د-۲۰؍۱؍۱۳۹۶ و بند ۱ بخشنامه ۳۰۸۶۲؍۷؍د-۲۶؍۶؍۱۳۹۷ معاون پژوهش و فناوری دانشگاه پیام نور

 گردش کار: شاکیان به موجب دادخواست های جداگانه ابطال بند ۴ از مصوبات صورتجلسه سیصد و شصت و هشتمین جلسه شورای پژوهش دانشگاه پیام نور مورخ ۲۲؍۱۲؍۱۳۹۵ و بخشنامه داخلی شماره ۹۸۸؍۷؍د-۲۰؍۱؍۱۳۹۶ و بند ۱ بخشنامه ۳۰۸۶۲؍۷؍د-۲۶؍۶؍۱۳۹۷ معاون پژوهشی و فناوری دانشگاه پیام نور را خواستار شده اند و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده اند که:

” ۱- مقررات موضوع شکایت برخلاف ماده ۴ قانون مدنی عطف به ما سبق شده اند زیرا با وجود تصویب در سال ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ نسبت به دانشجویان ورودی قبل از آن سالها اعمال شده اند.

۲- مقررات موضوع شکایت بر خلاف ماده ۱۳ و ۸ آیین نامه دوره دکتری سال ۱۳۸۹ وزارت علوم، تحقیقات و فناوری صـادر شده اند زیرا به موجب ماده مذکور چاپ حداقل یک مقـاله (در مجلات علمی پژوهـشی که دارای نمایه معتبر بین المللی باشند) برای دانشجویان دکتری برای دفاع از رساله دکتری کافی شناخته نشده است در حالی که در مقرره موضوع شکایت این مجلات محدود شده است.

۳- بخشنامه های موضوع شکایت بسیار نامتعارف و غیر علمی است.

۴- بخشنامه مورد شکایت مخالف مواد ۹ و ۱۰ و تبصره ۱۴ ماده ۶ و بند (ب) ماده ۲ و تبصره ماده ۳ قانون اهداف و وظایف و تشکیلات وزارت علوم است. زیرا تصویب چنین مقرره ای در صلاحیت وزارت علوم است.

۵- مقررات موضوع شکایت مخالف قانون احکام دائمی برنامه های توسعه کشور مصوب ۱۰؍۱۱؍۱۳۹۵ است و از صلاحیت هیأت امنا خارج است.”

 همچنین خانم پروانه نجمدی به موجب لایحه ای که به شماره ۹۸-۱۸۷۰-۸ مورخ ۲۱؍۱۱؍۱۳۹۸ ثبت دفتر هیأت عمومی و هیأتهای تخصصی شده است اعلام کرده است که:

 ” ۱- با توجه به همکاری نکردن دانشگاه در ارائه مدارک و عدم دسترسی به مصوبات صورتجلسه سیصد و شصت و هشتمین جلسه شورای پژوهشی دانشگاه پیام نور مورخ ۲۲؍۱۲؍۱۳۹۵ و متاسفانه عدم درج مصوبات در سامانه دانشگاه علیرغم الزام دانشگاه ها به درج مصوبات در سامانه، اینجانب به ناچار در دادخواست خود مجبور به ارائه شماره نامه های ۹۸۸؍۷؍د-۲۰؍۱؍۱۳۹۶ و ۳۰۸۶۲؍۷؍د-۲۶؍۶؍۱۳۹۷ که بر اساس بند ۴ صورتجلسه مصوبه جلسه مذکور تهیه شده اند، شدم. اما از ابتدا ابطال بند ۴ مصوبات صورتجلسه سیصد و شصت و هشتمین جلسه شورای پژوهشی دانشگاه پیام نور مورخ ۲۲؍۱۲؍۱۳۹۵ مربوط به نامه های ۹۸۸؍۷؍د-۲۰؍۱؍۱۳۹۶ و ۳۰۸۶۲؍۷؍د-۲۶؍۶؍۱۳۹۷ مورد نظر اینجانب بوده است. ۲- در حال حاضر با ملاحظه پرونده و ارائه صورتجلسه مذکور از سوی خوانده به عنوان مدرکی در لوایح دفاعیه ایشان و ثبت آن در پرونده که این موضوع خود موید آگاهی و اطلاع کامل خوانده از اصل خواسته اینجانب در ابطال بند ۴ مصوبات صورتجلسه مذکور می باشد، تقاضا دارم خواسته خود را به صورت « ابطال بند ۴ از مصوبات صورتجلسه سیصد و شصت و هشتمین جلسه شورای پژوهشی دانشگاه پیام نـور مـورخ ۲۲؍۱۲؍۱۳۹۵ مربوط به نامـه های ۹۸۸؍۷؍د-۲۰؍۱؍۱۳۹۶ و ۳۰۸۶۲؍۷؍د-۲۶؍۶؍۱۳۹۷ تغییر می دهم، لازم به ذکر است که این بند مصوبه مذکور شروطی مغایر با آیین نامه دکتری وزارت علوم را برای دانش آموختگان ایجاد کرده که در لوایح قبلی و این لایحه تقدیم گردیده است.”

 متن مقرره های مورد شکایت به قرار زیر است:

” صورتجلسه سیصد و شصت و هشتمین

تاریخ جلسه: ۲۲؍۱۲؍۱۳۹۵   ساعت شروع: ۳۰؍۱۳ ساعت خاتمه: ۱۵   مکان جلسه: سالن شورا شماره ۱

 الف) سیاستگذاری:

 …….

 ۴- موضوع تصمیم گیری در خصوص نمایه مقاله های چاپ شده در مجلات، جهت اخذ مجوز دفاع از رساله دکتری در شورا مطرح و مقرر شد جهت کیفی سازی مقالات چاپ شده توسط دانشجویان، بر اساس ماده ۱۹ آیین نامه آموزشی دوره دکتری تخصصی (ph.D) دانشجو پس از تدوین رساله به شرط چاپ یک مقاله علمی-پژوهشی داخلی یا خارجی مستخرج از رساله که شامل (مقالاتی که دارای نمایه ISI که در لیست JCR موجود باشد و مقالات چاپ شده در مجلات علمی–پژوهشی که مورد تأیید وزارتین ) می باشد، با تأیید استاد؍استادان راهنما مجاز است در حضور هیأت داوران از رساله خود دفاع کند. شایان ذکر است مصوبه مذکور از تاریخ ۱؍۷؍۱۳۹۶ لازم الاجرا می‌باشد.

 بخشنامه های شماره ۹۸۸؍۷؍د–۲۰؍۱؍۱۳۹۶

 رؤسای محترم استان ها، رؤسای محترم بخش ها، رئیس محترم مرکز تحصیلات تکمیلی

 مدیر کل محترم دفتر برنامه ریزی و هماهنگی مراکز بین الملل

 با سلام و احترام:

 با توجه به تصمیمات اتخـاذ شده در سیصد و شصت و هشتمین جلسه شـورای پژوهشی مـورخ ۲۲؍۱۲؍۱۳۹۵ جهت کیفی سازی مقالات چاپ شده توسط دانشجویان و همچنین بر اساس ماده ۱۹ آیین نامه آموزشی دوره دکتری تخصصی (ph.D) ، دانشجو پس از تدوین رساله به شرط چاپ یک مقاله علمی–پژوهشی داخلی یا خارجی مستخرج از رساله که شامل ( مقالات چاپ شده در مجلاتISIکه در لیستJCR موجود باشد و مقالات چاپ شده در مجلات علمی–پژوهشی که مورد تأیید وزارتین ) می باشد، با تأیید استاد؍ استادان راهنما مجاز است در حضور هیأت داوران از رساله خود دفاع کند. شایان ذکر است این بخشنامه از تاریخ ۱؍۷؍۱۳۹۶ لازم الاجرا می باشد.–معاون پژوهش و فناوری

 بند ۱ بخشنامه ۳۰۸۶۲؍۷؍د-۲۶؍۶؍۱۳۹۷

 ۱- بر اساس بخشنامه شماره ۹۸۸؍۷؍د-۲۰؍۱؍۱۳۹۶ که با توجه به تصمیمات اتخاذ شده در سیصد و هشتمین جلسه شورای پژوهشی مورخ ۲۲؍۱۲؍۱۳۹۵ جهت کیفی سازی مقالات چاپ شده توسط دانشجویان و همچنین بر اساس ماده ۱۹ آیین نامه آموزشی دوره دکتری تخصصی (ph.D) به استان ها ارسال گردیده است، دانشجو جهت اخذ مجوز دفاع از رساله بایستی الف) مقاله ای که در نشریه داخلی به چاپ می رساند علمی – پژوهشی مورد تأیید وزراتین باشد.

 ب) مقالاتی که در نشریات بین المللی به چاپ می رساندISIموجود در لیستJCRباشد. “

 در پاسخ به شکایت مذکور، مدیرکل دفتر امور حقوقی دانشگاه پیام نور به موجب لایحه شماره ۴۴۱۵؍۱۱۰۳؍ص-۱۳؍۶؍۱۳۹۸ توضیح داده است که:

” ۱- به استناد ماده یک قانون احکام دائمی برنامه های توسعه کشور مصوب ۱۰؍۱۱؍۱۳۹۵ دانشگاه ها و مراکز و مؤسسات آموزش عالی و … بدون الزام به رعایت قوانین و مقررات عمومی حاکم بر دستگاه های دولتی و … فقط در چهارچوب مصوبات و آیین نامه های مالی و معاملاتی و اداری و … مصـوب هـیأت امنا که حسب مـورد به تایید وزراء مربوطه می رسد عمل می کنند.

۲- مقررات موضوع شکایت از شئونات آموزشی و پژوهشی بوده که به موجب مصوبه شماره ۶۳۰-۱۲؍۶؍۱۳۸۷ شورای عالی انقلاب فرهنگی از شمول صلاحیت دیوان عدالت اداری و سایر مراجع قضایی خارج است.

 ۳- مقررات موضوع شکایت تعیین شاخص های مربوط به رعایت ضوابط و مقررات پژوهشی بوده که به موجب ماده ۵ شیوه نامه اجرایی آیین نامه ارتقاء مرتبه اعضای هیأت علمی مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی که به موجب ابلاغ شماره ۹۷۴۵۵؍و-۱۱؍۵؍۱۳۹۵ وزیر وقت علوم، تحقیقات و فناوری به نام دانشگاه ها ابلاغ شده است صادر گردیده و تخطی از مقررات قانونی و مصوبات بالادستی صورت نگرفته است.

۴- مجله ای که شاکی مقاله خود را در آن چاپ نمـوده در لیست مجلاتJCR( مجلات مورد تایید وزارت علوم ) نمی باشد.

  طرف شکایت در لایحه تکمیلی شماره ۹۶۸۲؍۱۱۰۳؍ص-۶؍۱۱؍۱۳۹۸ علاوه بر تاکید بر نکات فوق اعلام نموده بـه مـوجب تبصره ۱۶ مـاده ۸ آیین نامـه دوره دکتری مـورخ ۱۷؍۹؍۱۳۸۹ بـه شماره ۵۷۲۰۹؍۲۱ وزارت علوم، نحـوه تشکیل و شرح وظایف هیأت داوران، چگونگی دفـاع از رساله و احراز کفایت دستاوردهای علمی رسالـه تابع دستورالعملی است که به تصویب شورای مؤسسه رسیده باشد و به موجب ماده ۸ آیین نامه مذکور، دانشجو پس از تدوین رساله و تأیید استاد راهنما و به شرط کفایت دستاوردهای علمی رساله (چاپ مقاله … ) موظف است در حضور هیأت داوران از رساله خود دفاع کند و مقرره موضوع شکایت در راستای مواد یاد شده از آیین نامه وزارتی به تصویب رسیده و سایر دانشگاه ها هم مقررات مشابه ای به تصویب رسانده اند. “

 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۰؍۴؍۱۳۹۹ با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی

با عنایت به اینکه به موجب بند ۴ قسمت (ب) ماده ۱۲ قانون اهداف وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تعیین ضوابط، معیارها و استانداردهای علمی مؤسسات آموزش عالی تحقیقاتی و رشته ها و مقاطع تحصیلی از وظایف و اختیارات وزارت علوم شناخته شده و در راستای اجرای ماده مذکور آیین نامه دوره دکتری در تاریخ ۱۷؍۹؍۱۳۸۹ به شماره ۵۷۲۰۹؍۲۱ به تصویب وزارت علوم رسیده که به موجب ماده ۸ آیین نامه یاد شده مقرر شده « دانشجو پس از تدوین رساله و تأیید استاد راهنما و به شرط کفایت دستاوردهای علمی رساله (چاپ حداقل یک مقاله برای دانشجویان در شیوه آموزشی – پژوهشی و دو مقاله برای دانشجویان شیوه پژوهشی در مجلات علمی – پژوهشی دارای نمایه معتبر بین المللی و همچنین در شیوه پژوهشی، باید استاد راهنما، مسئولیت کفایت کار انجام شده دانشجو را برای پاسخگویی به کارفرما یا دستگاه اجرایی بپذیرد)، مـوظف است در حضور هیأت داوران از رساله خود دفاع کند.» و مقررات مندرج در تبصره ۱۶ مـاده ۸ آیین نامه اخیرالذکر که چگونگی دفاع از رساله و احراز کفایت دستاوردهای علمی رساله را تابع دستورالعملی دانسته که به تصویب شورای مؤسسه رسیده باشد و شورای پژوهشی دانشگاه نیز در راستای آیین نامه مذکور اقدام به تصویب و صدور مقرره موضوع شکایت کرده، مجوز تصویب مقرراتی خلاف اصل ماده نداده بلکه حدود اختیارات دانشگاه را در محدوده اصل ماده تعیین کرده است. بنابراین مقرره های موضوع شکایت از این حیث که دامنه مقالات مجاز جهت چاپ مقاله از رساله دکتری دانشجویان را محدود کرده خارج از اختیارات وضع شده و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و مواد ۸۸ و ۱۳ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ از تاریخ تصویب ابطال می شود./

 مرتضی علی اشراقی

  هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

معاون قضایی دیوان عدالت اداری