رای شماره 1031 هیات عمومی دیوان عدالت اداری با موضوع ابطال تبصره قسمت ب و بند 6 ماده 19 تعرفه مصوب عوارض محلی و بهای خدمات شهرداری اردبیل

رأی شماره 1031 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری با موضوع: ابطال تبصره قسمت ب و بند6 ماده 19 تعرفه مصوب عوارض محلی و بهای خدمات شهرداری اردبیل درخصوص عوارض قانونی از بابت اسناد صادره اداره ثبت

شماره هـ/69/96                                                                           1396/11/4

بسمه تعالی

مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران

با سلام

یک نسخه از رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه 1031 مورخ 1396/10/12 با موضوع:

«ابطال تبصره قسمت ب و بند6 ماده 19 تعرفه مصوب عوارض محلی و بهای خدمات شهرداری اردبیل درخصوص عوارض قانونی از بابت اسناد صادره اداره ثبت. جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می گردد.

مدیرکل هیأت عمومی و هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مهدی دربین

تاریخ دادنامه: 1396/10/12     شماره دادنامه: 1031         کلاسه پرونده: 69/96 مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری.
شاکی: آقای عسگر باباعلی زاده با وکالت آقای میرنقی قاضی پور و ایوب بهادر

موضوع شکایت و خواسته: ابطال قسمت «ب و تبصره آن از ماده (1) و بند (6) از تعرفه مصوب عوارض محلی و بهای خدمات شهرداری اردبیل در خصوص «عوارض قانونی از بابت اسناد صادره اداره ثبت

گردش کار: آقایان میرنقی قاضی پور و ایوب بهادر به وکالت از عسگر باباعلی زاده به موجب دادخواستی ابطال قسمت «ب و تبصره آن از ماده (1) و بند (6) از تعرفه مصوب عوارض محلی و بهای خدمات شهرداری اردبیل در خصوص «عوارض قانونی از بابت اسناد صادره اداره ثبت را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده اند که:

«ریاست محترم دیوان عدالت اداری

احتراماً، به وکالت از موکل و با تقدیم دادخواست و ضمائم پیوست آن به استحضار آن مقام عالی می رساند: برابر فتوکپی مصدق سند مالکیت، موکل مالک ششدانگ پلاک ثبتی به شماره 73/316/4158 اصلی واقع در بخش 3 اردبیل بوده که در سال 1360 مبادرت به بنا در ملک خود و در سال 1385 نسبت به اخذ سند به صورت کاربری کارگاه اقدام نموده است که در سال 1384 ملک مزبور حسب درخواست شهرداری اردبیل در محدوده شهر اردبیل قرار گرفته که پس از ورود به محدوده شهر ملک موکل به جهت تخلف در عدم اجرای پارکینگ (کسری پارکینگ) به کمیسیون ماده صد دلالت و حکم مقتضی مبنی بر محکومیت موکل به پرداخت مبلغ سیصد میلیون تومان بدون تخلف در احداث اعیانی صادر شده است که شهرداری اردبیل علاوه بر جریمه مزبور مطالبه مبلغ 1/117/760/000 ریال با عنوان عوارض قانونی از بابت اسناد صادره از اداره ثبت شده است که مصوبه مزبور مغایر با اصل 47 قانون اساسی و بر خلاف اصل تسلیط و اعتبار مالکیت مشروع اشخاص است و وجوه دریافتی فاقد وجاهت قانونی و خلاف قانون و خارج از حدود صلاحیت شورای شهر و شهرداری اردبیل می باشد. متأسفانه شهرداری اردبیل با قانونی دانستن مصوبات شورای شهر به ناحق وجوهی را از شهروندان علاوه بر جریمه ماده صد اخذ می نماید در حالی که گرفتن عوارض غیراز آن چه که در قانون تجمیع آمده است عوارض ثانوی بوده و شورا نیز فاقد اختیارات قانونی در تصویب چنین عوارضی می باشد که با توجه به مراتب معنونه و ذیل مصوبه شورای شهر اردبیل برخلاف قانون و دور از عدل و انصاف و شرع انور اسلام می باشد. 1ـ از آنجایی که موکل اینجانبان در سال 1360 اقدام به احداث اعیانی نموده است و قبل از ورود به محدوده شهر در سال 1385 با اخذ مجوزات قانونی و استعلامات به عمل آمده از اداره صنایع، کار و رفاه و امور اجتماعی، راه و ترابری و جهاد کشاورزی پس از پرداخت هزینه های متعلقه اقدام به اخذ سند رسمی به ملک خویش نموده است با این اوصاف پرداخت مجدد وجوه به شهرداری از بابت صدور سندی که هیچ گونه دخالتی نداشته فاقد وجاهت شرعی و قانونی می باشد و اخذ هزینه مجدد برای سندی که نه تغییری و نه تفکیکی در آن صورت گرفته دور از عدل و انصاف می باشد.

2ـ نظر به اینکه شهرداری در اخذ عوارض اعلامی مستنداً به بند 6 و تبصره ماده 19 اقدام به اخذ مبلغ 1/117/760/000 ریال نموده در حالی که با مداقه و ملاحظه بند 6 و تبصره ماده 19 معلوم و مبرهن از اینکه هیچگونه تفکیکی نسبت به ملک موکل صورت نپذیرفته و اینکه در ماده مزبور اشاره داشته که در صورت تفکیک عرصه بالای 500 مترمربع بایستی 15% به شهرداری یا 15% قیمت کارشناسی شهرداری واریز گردد در حالی که موکل در سال 1385 پس از پرداخت هزینه های متعلق به ارگانهای مربوطه در آن زمان اقدام به اخذ سند نموده و از آن تاریخ به بعد هیچ گونه تفکیک و یا تغییراتی در ملک موضوع سند پیوست دادخواست ننموده با این وصف اخذ عوارض هزینه و برای اسناد که شهرداری هیچ گونه اقدامی ننموده فاقد وجاهت قانونی می باشد.

3ـ از آنجایی که با تدقیق در ماده 20 تصویبی شورای شهر با نام عوارض انطباق کاربری که در تبصره 2 آن به صراحت اشاره داشته که در صورت پرداخت بهای خدمات انطباق کاربری دیگر هیچ گونه هزینه و یا عوارضی نسبت به اسناد صادره از اداره ثبت پرداخت نخواهد شد متأسفانه شهرداری اردبیل علاوه بر اخذ بهای خدمات انطباق کاربری بر خلاف قانون اقدام به مطالبه عوارض از بابت اسناد صادره از اداره ثبت نموده است. مستدعی است با توجه به مراتب معنونه از آن مقام از آن جایی که در صدور سند که در سال 1385 صورت گرفته شهرداری اردبیل هیچ گونه دخالتی در صدور سند نداشته و اخذ هزینه و عوارض مجدد که قبلاً برای ملک موکل هزینه به ارگانهای مربوطه در آن زمان از جمله راه و ترابری، سازمان جهاد کشاورزی و ... پرداخت نموده فاقد وجاهت قانونی می باشد که با مداقه در ماده 20 تصویبی از ناحیه شورای شهر و به جهت احقاق حق و حقوق شهروندی از آن مقام تقاضای ابطال بند ب و 6 از ماده 19 قانون شورای شهر مورد تمناست.

متن تعرفه در قسمتهای مورد اعتراض به قرار زیر است:

«1ـ در کلیه مناطق شهر عوارض این ماده، طبق قانون اصلاح ماده 101 قانون شهرداریها مصوب 1390/1/28 مجلس شورای اسلامی که در تاریخ 1390/2/7 به تأیید شورای نگهبان رسیده و طی نامه شماره 20846 ـ 1390/3/11 ابلاغ گردیده به شرح ذیل محاسبه و اخذ خواهد شد:

الف) .............

ب) برای اراضی با کاربری مسکونی و یا تجاری با مساحت بیش از 500 مترمربع و املاک و اراضی که از سال 1390 و به بعد تفکیک عرصه صورت گرفته یا می گیرد، 15% عرصه را به شهرداری واگذار نمایند و در صورتی که امکان واگذاری به شهرداری را ندارند می توانند 15% قیمت کارشناسی روز کل عرصه را بپردازند.

تبصره: برای املاک و اراضی با کاربریهای غیرمسکونی و عمومی و همچنین برای اراضی تفکیک شده قبل از سال 1390 طبق قسمت الف بند 1 همین ماده اقدام خواهدشد.

6 ـ به املاکی که از طریق هیأت حل اختلاف (ماده 147) و یا برنامه چهارم توسعه فرهنگی و اقتصادی (بنیاد مسکن) سند صادر گردیده است با رعایت ضوابط طرح تفصیلی طبق قسمت (الف) و (ب) این ماده اقدام خواهد شد.

در پاسخ به اخطار رفع نقصی که از طرف دفتر هیأت عمومی برای شاکی ارسال شده بود، وی به موجب لایحه ای که به شماره 454 ـ 1396/6/10 ثبت دفتر اندیکاتور هیأت عمومی شده اعلام کرده است که:

«ریاست محترم دفتر هیأت عمومی دیوان عدالت اداری زید عزه

با سلام و احترام در خصوص اخطار رفع نقص در پرونده کلاسه 9609980905800060 به شماره بایگانی 960100 به استحضار می رساند منظور از خلاف شرع بودن در دادخواست تقدیمی که ادعا کردیم این است چون در اصول قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و شرع مقدس اسلام مالکیت اشخاص محترم می باشد لذا تصویب مقرراتی که مالکیت اشخاص را محدود کند در صورتی که مصوبه خارج از حدود اختیارات اداره تصویب کننده باشد با دستور شرع مقدس اسلام که می فرماید «الناس مسلطون علی اموالهم منافات خواهد داشت و موارد خاصی در قوانین اسلام مورد ادعای ما نیست.

علی رغم ارسال نسخه ثانی شکایت و ضمائم آن برای طرف شکایت تا زمان رسیدگی به پرونده در هیأت عمومی دیوان عدالت اداری هیچ پاسخی واصل نشده است.

در اجرای ماده 84 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392، پرونده در هیأت تخصصی عمران، شهرسازی و اسناد دیوان عدالت اداری مطرح شد و این هیأت در خصوص خواسته شاکی مبنی بر تقاضای ابطال قسمت «ب ماده 19 تعرفه عوارض قانونی از بابت اسناد اداره ثبت از تعرفه عوارض محلی و بهای خدمات شهرداری اردبیل مصوب شورای اسلامی شهر اردبیل برای اجرا در سال 1395 مبنی بر واگذاری 15 درصد اراضی در هنگام تفکیک را مغایر قانون ندانسته و به استناد مواد 12 و 84 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری رأی به رد شکایت شاکی صادر کرده است. رأی مذکور به علت عدم اعتراض از سوی رئیس دیوان عدالت اداری و یا ده نفر از قضات دیوان عدالت اداری قطعیت یافته است.

پرونده در راستای رسیدگی به تبصره قسمت «ب و بند 6 ماده 19 تعرفه مذکور در دستور کار هیأت عمومی قرار گرفت.

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 1396/10/12 با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی

طبق ماده 101 قانون شهرداریها فقط خیابانها، کوچه و شوارع و میدانها در صورت تفکیک به صورت رایگان در اختیار شهرداری قرار می گیرد و هیأت عمومی دیوان عدالت اداری وضع عوارض یا بهای خدمات را در اشکال مختلف از سوی شورای اسلامی برای امر تفکیک مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات تشخیص و ابطال کرده است و در ماده 101 اصلاحی قانون مذکور، چگونگی تفکیک و افراز املاک با مساحت بیش از 500 مترمربع معین شده است و نسبت به اراضی با مساحت کمتر از 500 متر مقرره ای وضع نشده است. با توجه به مراتب، تبصره قسمت ب و بند 6 همان قسمت، مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات تصویب شده و با استناد به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می شود.

رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بهرامی