دادگاه فقط در محدوده دادخواست و شکایت خواهان صلاحیت صدور حکم دارد

اداره کل حقوقی قوه قضائیه در نظری مشورتی با تأکید بر صلاحیت دادگاه در محدوده دادخواست و شکایت خواهان اعلام کرد: دادگاه نمی‌تواند علیه فردی به غیر از خوانده دادخواست که مورد شکایت قرار گرفته است، حکم صادر کند.

 در برخی دادرسی‌ها پس از آنکه خوانده با اقامه دعوی از سوی خواهان جلب می‌شود، در جلسات دادرسی خوانده نیز علیه شخص ثالثی اقامه دعوی می‌کند و دعوی خواهان را به شخص ثالث نسبت می‌دهد یعنی تمام مسئولیت‌ها و تعهدات ناشی از دعوی خواهان را به شخص ثالث منتقل می‌کند.

در برخی از این موارد دادگاه نیز با رسیدگی به شکایت شاکی یا خواهان به این نتیجه می‌رسد که خوانده نخست نقشی در موضوع شکایت نداشته است و شخص ثالث که خوانده نخست اقدام به جلب وی کرده است محل شکایت شاکی است و اتهامات و مسئولیت های موضوع شکایت به وی باز می گردد.

در همین ارتباط سؤالی از اداره کل حقوقی قوه قضائیه مطرح شده است که آیا در موارد ذکر شده یعنی یقین دادگاه به مسئولیت شخص ثالث در قبال شکایت خواهان، دادگاه می تواند علیه وی حکمی صادر کند یا خیر؟

اداره کل حقوقی قوه قضائیه نیز در مقام پاسخ عنوان کرده است که با توجه به محدودیت صلاحیت دادگاه در حد دادخواست، دادگاه تنها می‌تواند علیه خواندگان همان دعوی رأی و حکم صادر کند.

سؤال طرح شده از اداره کل حقوقی قوه قضائیه به قرار زیر است:

در مرحله رسیدگی بدوی خوانده در جلسه اول دادرسی اقدام به جلب شخص ثالثی را می‌نماید و دادگاه با رسیدگی به موضوع دعوی به این نتیجه می‌رسد که مسئول انجام تعهد در قبال خواهان شخص ثالث می‌باشد نه خوانده و حال با این توصیف آیا دادگاه بدوی باید نسبت به محکومیت شخص ثالث در قبال خواهان حکم صادر نماید؟

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضائیه در پاسخ به سؤال فوق الذکر

در فرض سؤال، با توجه به اینکه اصولاً دادگاه در مقام رسیدگی فقط در محدوده دادخواست و علیه خواندگان همان دعوی می­‌تواند رأی صادر کند، بنابراین در فرضی که خوانده دعوی مبادرت به اقامه دعوای جلب ثالث نموده، در فرض صحت دفاعیات وی و قابل پذیرش بودن دعوای جلب ثالث، دادگاه نمی­‌تواند حکم به محکومیت مجلوب ثالث که خوانده دعوای اصلی نبوده، به درخواست خوانده دعوای اصلی در حق خواهان دعوای اصلی صادر نماید.